Conflicten zijn onvermijdelijk in een duurzame relatie. Volgens relatiewetenschapper Dr. John Gottman, die meer dan vier decennia onderzoek deed naar echtparen, is het niet het bestaan van ruzies dat de kwaliteit van een relatie ondermijnt, maar de manier waarop koppels met die spanningen omgaan.
De sleutel tot een sterke, verbonden relatie ligt dus niet in het vermijden van conflicten, maar in het ontwikkelen van veerkrachtige communicatie. Koppels die leren om meningsverschillen op een constructieve manier te hanteren, bouwen aan wederzijds begrip en een dieper vertrouwen.
Wat veroorzaakt conflicten in een relatie?
Conflicten ontstaan vaak niet door het concrete onderwerp van discussie, maar door wat daaronder ligt: onvervulde behoeften, oude kwetsuren of niet uitgesproken verwachtingen.
Psycholoog Marshall Rosenberg, bekend van het model Geweldloze Communicatie, benadrukte dat achter elk verwijt of boosheid een behoefte schuilgaat zoals erkenning, veiligheid, vrijheid of nabijheid. Partners raken in conflict wanneer deze behoeften niet worden gehoord of herkend.
Daarnaast speelt volgens Esther Perel, psychotherapeut en auteur van onder andere “Liefde in verhouding”, nog een spanningsveld: dat tussen verbondenheid en autonomie. In moderne relaties verwachten we van één persoon zowel emotionele veiligheid als passie en spanning. Die dubbele rol kan frictie veroorzaken, zeker wanneer koppels niet leren praten over hun innerlijke beleving.
Wetenschappelijk onderbouwde strategieën voor constructieve communicatie
Onderzoek van het Gottman Institute toont aan dat succesvolle koppels zich op een aantal cruciale punten onderscheiden wanneer ze met conflicten omgaan:
1. Een geschikt moment kiezen: Bespreek spanningen niet op het moment dat emoties hoog oplopen. Uitstellen is geen ontlopen: het is een bewuste keuze om het gesprek aan te gaan wanneer beide partners kalm genoeg zijn om te luisteren en reflecteren.
2. Met oprechte interesse luisteren: Actief luisteren houdt in dat je de ander probeert te begrijpen zonder onderbreken of direct in de verdediging te gaan. Herhaal eventueel wat de ander zei om zeker te zijn dat je het goed begrepen hebt.
3. ‘Ik’-boodschappen gebruiken: Vermijd verwijten en spreek vanuit je eigen ervaring: “Ik voelde me onzeker toen ik niets van je hoorde,” in plaats van “Jij reageert nooit.” Dit voorkomt polarisatie en nodigt uit tot openheid.
4. Op het herstel van verbinding richten, niet op gelijk krijgen: Succesvolle koppels kiezen niet voor winnen, maar voor verbinding. De vraag “Wat heb jij nodig om je weer veilig te voelen bij mij?” is vaak krachtiger dan een verdediging van het eigen standpunt.
5. Destructieve patronen herkennen en doorbreken: Relatietherapeute Sue Johnson (Emotionally Focused Therapy) beschrijft hoe koppels vaak verstrikt raken in terugkerende patronen: de ene partner zoekt contact, de ander trekt zich terug. Door die dynamiek te benoemen en de onderliggende emoties te erkennen, ontstaat ruimte voor verandering.
6. Aan duurzame oplossingen werken: Constructieve communicatie leidt niet tot tijdelijke compromissen, maar tot wederzijds gedragen oplossingen. Wat werkt voor één stel, hoeft niet te werken voor een ander. Belangrijk is dat beide partners zich gehoord en gerespecteerd voelen.
Conflicten als uitnodiging tot groei
Volgens Esther Perel is een conflict vaak een poort naar verdieping. Als we de moed hebben om onszelf én de ander nieuwsgierig te benaderen, met aandacht voor de onderliggende emoties en verlangens, kunnen conflicten transformeren in groeimomenten.
Goede communicatie vraagt niet alleen technieken, maar ook emotionele aanwezigheid: het vermogen om kwetsbaar te zijn, te luisteren zonder oordeel, en bereid te zijn de relatie telkens opnieuw te kiezen.
Wanneer professionele begeleiding zinvol is
Soms volstaat goede wil niet om destructieve patronen te doorbreken. Koppels kunnen elkaar verliezen in herhaalde ruzies, misverstanden of emotionele afstand. In zo’n geval kan relatiecoaching of -therapie uitkomst bieden.
Een professioneel begeleider helpt om onderliggende spanningen te begrijpen, communicatie te herstellen en veiligheid in de relatie opnieuw op te bouwen. Niet vanuit een oordeel, maar met oog voor de unieke dynamiek tussen twee mensen.
Conflicten horen bij elke intieme relatie. Ze zijn geen teken van mislukking, maar wel een kans om dieper contact te maken, als beide partners bereid zijn om met aandacht en respect naar elkaar te luisteren.
Het altero team
